Fondation des Archives historiques de l'Abbaye de Saint-Maurice image de texte ancien
La Fondation
Archives de l'Abbaye
Fonds d'archives
Rechercher
Inventaires
Thésaurus
Edition de sources
Publications
Plan du site
Liens

 

NOTES RELATIVES AUX DOCUMENTS DU XIIIe SIECLE

 

ACS Th 65- 5 1214

Aimo miles de Turre, du consentement de sa femme Margareta et de ses fils Petrus, Chalbertus et Aimo et de leurs épouses,
inféode à Willelmus dictus Leonat

domum de Mala Curia que fuit Petri Chatot

pro V solidis nomine placiti et menaidis nomine servicii annuatim persolvendis

ACS Th. 62 - 2 1215


Notum ... etc. quod ego Jacobus, laudacione Marie quondam uxoris mee resignavi et finavi Rodulfo militi de Turre domum lapideam que fuit patris mei que jacet juxta domum Rodulfi Divitis quam ab ipso Rodulfo de Turre habebam in feodum. Idem vero Rodulfus de Turre dedit michi Jacobo nomine commutationis in feodum pro predicta domo fenum quod dicitur Orduneir in prato quod colit Willermus de Turpatun et duo jugera terre et dimidium que jacent in Bramosio .....etc

( voir Gremaud I, n° 251)

ACS, Th. 65 - 14 1224

Notum quod ego Willelmus, laudatione domini mei Petri Boni et uxoris mee Willelme dedi in feodum Uldrico Teutonico et uxori sue Johanne et heredibus eorum
casale quod jacet apud Glavinei
- juxta grangiam que fuit Petri de Fans

- et juxta stratam que ducit ad pontem Rodani
- ut exinde faciat, salvo usagio meo, quecumque voluerit.
Et ipse Uldricus dedit mihi L solidos nomine acquisitionis

- Ego Willelmus Bonus hanc cartam fieri rogavi

Témoins Johannes de Randonni, Georgius Clavelz, Rodulfus Corders, Warnerus de la Cuva, Petrus de Vertro, Johannes de la Sompnery, Christinus de Arons.


(Gremaud, n° 315)

ACS, Th. 65 - 23 1232

Domina Margareta, uxor Johannis Uboldi, laudatione filiorum suorum Johannis et Willelmi

dedit in feudum Johanni Cuelet de Salein
quoddam casale quod jacet ante furnum Jacobi Errant, pro VIII solidis acquisitionis et pro V denariis servicii et pro II solidis placiti

Dictus vero Johannes si voluerit ibi domum hedificet ita quod unam tabulam cum pane large possit extrahi de dicto furno, vel quod idem Johannes cum suis expensis portam furni faciat removere ita quod una tabula cum pane ab illo bene possit extrahi,

Gremaud, n° 382


ACS, Th. 41, Z 174 X kal. sept. 1243


Notum sit omnibus Christi fidelibus quod talis compositio facta

est inter Capitulum et Sacristam Sedun. super feodis que dictum capitulum habebat ab ipso sacrista, videlicet super decimis de Chamoson. et casalibus infra sedun.

videlicet omnibus casalibus que Petrus dictus Chevalerons habet in feodum a dicto capitulo, videlicet super casali domus sue et casali domus (Cro)dii Bessone cum stabulo et caminata et casali domus Willermi et Geneveis et casali adjacente juxta casale dicti Petri Chevaleron, quod fuit Tiece a la Guastreressa et super vinea de sancta Cristina in hunc modum:

- quod de tribus partibus dicte vinee dictum capitulum debet eidem sacriste qui pro tempore fuerit X sol. placiti et de decimis de Chamoson, casalibus supradictis debet XX sol. placiti, de predictis casalibus debet XX denarios servicii annuatim, pro quibus idem sacrista qui pro tempore fuerit omnia supradicta memorato capitulo cessante qualibet exactione alia..... garantire. Inde rogavit utraque pars cartam fieri et testes apponi qui sic vocantur: Jacobus Carroz (Jacobus ?) de Sallon, Gregorius, Walterus, Jacobus de Granges, Willelmus de Morgi canonicus sedun. et ego Willelmus (notarius?) qui hanc cartam scripsi vice Jacobi cantoris et cancellarii sedun.cui si quis contraire prAESumpserit maledictionem dei....

Actum Valerie infra ecclesiam Anno domini M CC XL III, Xo kal. septembris, Henrico electo existente Frederico locum imperii occupante.

ACS, Th. 65 - 27 ler juin 1246


Le chapitre inféode pour 40 sols acquisitionis à Walter
chantre de Sion

grangiam cum domuncula que est in vico prati domini episcopi, que fuit Willermi Mercier ......

Gremaud n° 498

ACS Th. 51 n° 51 22 février 1250

Henri, évêque de Sion, du consentement du vidomne P. De Oulon, du métral et major Aymon et du sautier Abel, vend pour 12 livres

...Petro Cementario dicto Regi et heredibus suis

domum que fuerat quondam Oggerii cum toto casali eiusdem, que sita est juxta domum Willermi de Drona et ante grangiam nostram, in vico qui dicitur Vicus prati episcopi,
que habetur in feodum a predicto saltero Sedun. pro XVIII den. servicii et pro V sol placiti
ita quod usagia domus et casalis erga eundem salterum facere teneatur

[Gremaud n° 527]

ACS, Th. 62 - 11 3 juillet 1250

(v non. julii 1250)


Notum quod ego Beatrix de Anivesio, filia Johannis Bubulci, pro remedio anime mee contuli et concessi post decessum meum et Petri de Prato mariti mei Jacobo filio meo, quem a Buemundo de Syrro succepi et liberis suis legitimis

- domum meam que sita est apud Sedunum in urbe supra domum Willermi de la Cleva

- ita quod de eadem domo unum fischilinum grumallorum ecclesie beate Marie pro remedio anime mee annuatim reddere teneatur (Gremaud I, n° 529)

ACS Th.51, n° 54 [Gremaud, n° 563] 28 novembre 1253


Reymunda uxor quondam Johannis Garbil vend à son beau-frère Stephanus
camera que dicitur ouvrior sitam juxta celarium de Lassouneri et juxta domum Bertoldi quam cameram dictus Johannes maritus meus emerat ab Acçone pellipario sicut continetur in carta exinde confecta. quam cameram heredes eiusdem Acçonis habent in feodum a Willelmo de Drona...


ACS, Th. 51 n° 56 6 mars 1255

Notum sit omnibus....quod ego Warnerus Marescalcus, laudatione Willermete uxoris mee et Johannete filie mee, vendidi et finavi pro XL sol.
Rodulpho de Valeria et Annete uxori eius et heredibus eorum medietatem domus Joculatoris qui dicitur aventura, sicut domus recte per domam que dicitur fresta dividitur; que medietas domus debet III den. servicii et VI placiti dno Aymoni de Turre a quo tota domus habetur in feodum...
[Gremaud n ° 575] Texte bon sauf la clause de garantie

- après a quo tota domus habetur in feodum, il faut ajouter:
- quam medietatem domus idem dominus Aymo et heredes eius pro predicto servicio cum placito, omni alia exactions remota eidem Rodulpho et heredibus suis contra quemlibet imperpetuum garentire

Inde rogavi ......

ACS Th. 51, n° 64 26 juin 1256
/Gremaud n° 631/


.....Ego Ludovicus Uboldi dedi et concessi in planum feodum

pro VI den. servicii et pro XII placiti Aymoni dicto Quinczon et heredibus suis vel cuicunque.....
/ /- unum casale cum omnibus appendiciis eius circumadjacentibus a saxo ciso inferius, quod jacet in civitate
juxta viam qua itur Valeriam,
quod habebam in feodum ab Aymone de Turre milite pro III den. servicii et pro VI placiti quam vendicionem (etc.) (clause de garantie)


ACS, Th. 65 - 33 11 juin 1257


Symon de Turre domicellus, laudatione Rodulphi, filii mei dedi et in feodum concessi pro dimidia chinal castronis intragii et pro II denariis servicii in festo septembres annis singulis persolvendis et IIIIor placiti Petro filio quondam Emmete casale quod jacet retro domum Geneve sororis sue, quod casale ego et heredes mei tenemur sibi et cuicumque in perpetuum garentire (etc.)

Gremaud n° 642


ACS, Th. 51, n° 72 13 janvier 1258
[Gremaud n° 649, texte incomplet]
Ego Martinus de Ayent, dictus Scolaris vendidi et finavi et in feodum concessi
magistro Johanni de Curia
domum meam de Glaviney cum appendiciis suis,
que jacet inter domum Uperti de Prensieres et domum Nicholay generi Agnete de
Palatio.


ACS, Th. 51 n° 69 III id. Janv. 1258

Notum.... quod ego Anthonius Rumoz remisi finavi et quitavi imperpetuum pro II solidis Petro Malatiria et heredibus suis omnes actiones et querelas quas movebam vel movere poteram contra ipsum vel deinceps movere possem super casali et vinea que jacent in civitate que fuerunt Willermi patris mei. Inde rogavi...... (etc)

ACS, Th. 66 - 2 2 août 1264

Nos, Johannes, filius quondam Bonafilius, Sarieta uxor mea Jacobus filius meus et Johanneta filia mea, alia filia mea impuber erat, et heredes nostri vel quicumque tenuerunt molendinum de Saxo qui fuit Domenjo tenemur solvere Petro Rodulphi et suis heredibus VIII fischilinos siliginis receptibilis omni alia exactione remota, pro molendino jamdicto in media quadragesima annuatim. Inde rogavimus cartam fieri (etc.) ......

ACS, Th. 51, n° 80 IIII Kal. aprilis 1265

Notum .... quod ego Jocelinus, vicedominus sedun. vendidi et in feudum concessi pro C sol. intragii michi solutis, XII den. servicii in nativitate domini solvendis et III sol. placiti
magistro Johanni de Curia et heredibus suis /.... /

domum que jacet apud Glaviney
inter domum Martini de Valeria et torrentem
et inter domum Nicholay de Martigniaco et Borcardi de Ormona
cum omnibus (etc ...)

ACS, Th. 51, n° 83 VI idus aprilis 1265

Petrus Lucat, sutor, civis sedun. du consentement de sa femme
Willermeta
vend pour VIII livres à maître Johannes de Curia

- domum meam cum appendiciis suis que jacet apud Glaviney, inter domum
Petri Malacurie et inter viridarium Perruson

- XII den. serv. II sol III den. de plait sont dus sur cette
maison au sacriste de Sion

ACS, Th. 65 - 36 28 septembre 1266


Notum (etc.)... quod ego Johannes, filius quondam Giroldi de Palatio et filius Donnet de Sancto Mauritio Agaun.

laudatione eiusdem Donnet, matris mee, Jaquete sororis mee Petri Marescalli domini mei et Johannis subdiaconi fratris mei dedi et in feodum concessi

pro XX sol. acquisitionis mihi solutis et IIIIor sol. servicii in festo sancti Michaelis annualiter persolvendis

Jacobo de Leuca sutori, et Mabilie uxori sue et eorum heredibus

casale cum appendiciis suis quod jacet ad Malam Curiam - retro domum subterraneam sitam ante eandem domum
- quam comeram ipse Petrus Charbona et heredes sui, vel qui domum suam tenuerint tenentur solanare et aptare ita quod dictus Jacobus et heredes sui in ea valeant operari

ACS, Th. 65 - 37 9 février 1270

Petrus Malatiriaz, du consentement de sa femme Margareta (son fils Rodulphus étant impubère) et Odelina, relicta Petri Malatiria patris mei

- concèdent en fief pour une rente annuelle de 10 fichelins

- à Jordanus de Friburgo, cliens domini, domini Henrici sedun. episcopi

- domum quam habebamus apud Glaviney

- que jacet inter grangiam Johannis de Grimisolio

- et grangiam Aymonis Oliverii


Gremaud, n° 758, confins incomplets, manquent les témoins .....

av 2 / 1 1275

Convention entre

Johannes de Grimisua et Sigismundus, fils de feu donna Ysabella,

d'une part et Petrus Gener Abel ou Vanznour d'autre part

quod murum existens inter domum dictorum Johannis et Sygismundi et domum dicti Petri que fuit quondam matris Rodulphi a la Pailli debet esse communis in quantum murus protendit ab angulo contiguo strate publice et testudini cel.... usque ad finem domorum predictarum a pede usque ad summum. Ita tamen quod prope angulum continuum testudini et strate publice duas teyses in lato et in alto quantum voluerit supra tectum possit et debeat murare et murum facere propriis expensïs dictus Petrus Gener. In camera vero antejacenti domui predicte dicti Generi supra Sedunam debet dictus Petrus Gener canalem apponere super se ipsum et non extra murum quocienscumque nollent dicti Johannes et Sygismundus dicte camere super rem ipsorum stillicidium substinere
Inde rogaverunt......


ACS Th. 51 - 103 27 février 1275

[Gremaud n° 825]

Notum....quod ego Felisoz filius quondam Nanczonis canonici sedun. nomine mei
et Johannis fratris mei .......vendidi et finavi....Petro de Granges canonico et mistrali capituli
domum lapideam et grangiam lapideam et plateam sitam inter domum et grangiam
predictas, cum ingressibus egressibus et omnibus aliis apendicis eorumdem;
que domus protenditur usque ad Sedunam et jacet inter domum Petri de la
Chavana et domum et casale Willermi de Temporiva fabri

PRATIFORI


ABS 33 - 74 III non. sept. 1275

Jaqueta, neptis quondam Petri Joculatoris

vend (pour calmer ses créanciers) à Willelmus de Augusta ses droits sur la souste et sur la grange adjacente (cf. Gremaud n° 831)

(PRATI FORI ?)

ABS 33 - 75 XIIII Kal sept. 1276


Jeremia, neptis Petri Juglar

vend, pour 100 sols

à Willelmus de Augusta, rector hospitalis sedun.

- tous ses droits in sosta ballarum et eiusdem soste proventibus necnon in grangia adjacente dicte soste infra Sedunum, nomine et ratione dotis quam dictus Petrus Joculator dedit michi et assignavit super proventibus dicte soste et grangia dicte
soste adjacente .....

ACS, Th. 60 - 4 Ydus aprilis 1277

Discordia entre

1) - Rodulphus de Grimisolio, gener Jorii ou Taco, et Johannes
et Willermus ses frères et leur mère Ysabella, d'une part
2) - et Donnet, relicta Willelmi Castein, et ses fils Boso et
Petrus d'autre part

- super domo et cameris sitis juxta magnum pontem quam dictus
Willelmus Casteins emit a quondam Willermo de Sancto Paulo

- quam domum cum cameris petebant Ysabella et eius filii predicti ratione successionis et jure hereditario


Conclusion : 1 cède ses prétentions à 2

(prétentions ratione Henrici patris Ysabelle predicte)
pour le prix de 8 livres

MALACURIA
ACS, Th. 51 - 116 IIII Non. mai 1277
ACS, Th. 74, n° 5

- Uldricus Doulons, du consentement de sa femme Agnes, fille de feu Maurice de Malacuria et de ses fils Rodolphe et Girold

- vend à la confratrie maiori Sancti Spiritus sedun.

- un cens annuel de 3 fichelins assigné sur

- domo sita ad Mala Curiam quam tenet Alixenz relicta ou Bestondu
JUXTA DOMUM Wethan la Columbina que confessa est debere
et juxta domum liberorum Dormona

.... Item assigno super domo quam tenent heredes quondam Columbin que debet duos fischilinos siliginis censuales
[Gremaud n° 851 a abrégé considérablement le texte]

..... Ita tamen quod illo anno vel illis annis quibus cessabit dicta confratria ad Petrum de Trais de Mulins civem sedun. vel heredes suos integre devolvantur et eidem persolvantur


ACS, Th 51 - 123 26 juin 1278

/Gremaud n°870/ Texte "abrégé" par Gremaud


Pierre de Wicherez vend un cens de seigle à Pierre de Preinsieres civ. sed.

assigné sur

domum meam totalem cum suis appendiciis sitam inter ingressum sive vicum existentem juxta fabricam Willermi de Temporiva et vicum tendentem versus Malam Curiam et juxta domum Uldrici Hirisson a parte superiori cuius Uldrici est ingressus predictus, et juxta domum Bertholdi Panaterii, vico Malecurie intermedio supradicto

ACS, Th. 65 - 41 9 avril 1279

Notum /......
Walterus, filius quondam Petri Fabri de Boudemo civ. sed.
laudatione Jaquete uxoris mee, filia mea impuber erat
- dedi et concessi in feodum pro sex fischilinis siliginis
/..... / et pro duobus den. serv. et sex den. placiti
- Johanni filio Johannis de Cristis de Chamoson et suis heredibus
- unum casale situm in civitate sedunensi inter domum meam et domum Johannis de GlAES fabri civ. sed.
- quod casale idem Johannes tenetur edificare et in eo fabricam facere
- et murus existens inter casale meum et casale adfeudatum est communis
- Additum est etiam quod dictus Johannes nullum lobium debet facere supra viam publicam /.../


ACS, Th. 51 - n° 129 XIII kal. marcii 1280


Petrus, filius Petri Binfa du consentement de sa femme Beatrix et de son père vend

pour 21 livres (michi solutis) et pour 8 den. serv. et 2 sols de plait

à Petrus de Monjoveto can. sed.

domum quam michi dimisit dictus pater meus que sita est in civitate
inter domum Uldrici de Gissiney et viam qua itur apud curiam domini episcopi
et juxta domum meam aliam

+ un champ en Contamines

lequel champ est du fief de la chanoinie dudit chanoine et
debetur de eodem unus quadrans arietis


Revoir pour la question rente ou redevance féodale?


/SION/ vers la FORGE DE

L'HOPITAL

ABS 32 - 2/a; folio 7 r 128..... ?


- Item qualiter W. rector hospitalis /........ / in feudum concessit ..........

- Willermo de Loby carpentatori, filio Andree

domum cum casali grangie et orto retro jacente et append. sitis
inter fabricam hospitalis et ortum Uldrici de Gissiney
et juxta virgultum canonie domini Ja. de Novilla etc. folii XCIX
/Est-ce en ville ?/

ACS, Th. 60 - 8 XIII kal. marcii 1281

Discordia entre

1) - les enfants de + Cristinus Lestrepian, civ. sed. d'une
part et

2) - Anselmus et Rodulphus fils de + Petrus de Mar, d'autre part

- super quodam macello sito infra Sedunum,

- juxta macellum Johannis de Grimisolio

- et macellum Petri filii donne Perrete la Meyselery ex una parte

- et juxta macellum Jacobi de Grimisolio ex altera
- in quo macello quelibet pars predicta petebat partem suam
1 cède ses droits à 2 pour 40 sols

APUD GLavINEY


ABS 32 - 2/b; fol. 10 r -11r II Kal. déc. 1281

Testament de Alvis (?) de la Porta, relicta quondam Petri Lanzet

Legs de 2 fichelins de seigle
super grangiam meam sitam apud Glaviney
inter domum Martini Coper
et grangiam P. de la Mura

SION SITTA/CUVA
ABS 32/2/a; folio 3v; (Date 1282 ?)

Item in eodem registro, folio XXVIII.
Permutatio P. filii quondam Willermi Castein civ. sed. de domo sua..... in civitate sedun.
ïuxta aquam que dicitur Syuna
et juxta magnum pontem ex una parte,
et juxta vicum qui tendit versus domum episcopalem ex una parte et versus la Cuva ex altera

facto cum Willermo de Augusta, rectore hospitalis sed. pro domo quam acquisivit a Warnero quondam marescalco curie sed. sitam juxta portam veterem antique civitatis et juxta domum domini Willelmi senescali sedun. cum pertinentis ....

SION
ABS 32 - 2/a; folio 3 r (Date ? 1282 ?)

Item eodem registro, folio XVI, qualiter

- Waltherus Faber, filius quondam Petri Fabri de Bondenio (Bondenio (Bondemo) ?

- ..... (vend, pour 100 sols et 1 muids de seigle de rente à l'hôpital)

- à Jaco. de Raspilly civi. sed. dicto de Cordona et Ysabella sa femme....

- domum suam totam cum append. sit. Seduni inter domum Mariete filie quondam Willermete ex una porte

- et domum Willermi filii quondam Johannis de Crista ex altera
- et protenditur a medietate carrerie usque ad ortum dicti Willermi

ACS, Th. 51, n° 189 XII kal. mai 1282


Willermeta dou Levron civ. sed., du consentement de son mari Garinus
vend à Martin, curé de Sion tous ses droits

in orto cum domo infra sita,
qui ortus jacet juxta domum illorum dou Chastelar de Vex
et juxta olchiam de la Cleyva ex una parte et juxta stratam publicam que protendit versus Valery ex altera


ACS, Th. 51, n° 144 VI Kal mars 1283


Aymoneta, filia quondam Bruneti de Riveria de Chamoson, du consentement de son mari Jean, fils de + Ludovicus Pelliparii civ. sed.

- vendidi et in feudum concessi

- pour 9 livres michi solutis et pour 12 den. de service annuel et 2 sols de plait

- à Petrus de Monjovet canonicus sedun.

- grangiam meam sitam apud Glaviney inter cortinam et ortum Jacobi de Evian
et grangiam Walteri dou Mussiour in fronte vie

ACS, Th. 51, n° 146 VI kal. julii 1283
26 juin 1283


Margareta, relicta Perrodi dicti Atiria vend à maître Martinus
de Curia sedun. un cens
qu'il lui devait pro vinea sita in civitate sedun.
inter viam qua itur apud Valeriam et Sanctum Genesium
et inter saxum Valerie

[Gremaud II n° 923, texte complet]


AEV Ph3 3/2, acte 4 22 avril 1284

Vente à Albert de Nas civ. sed. d'une camera sive loby sita super ingressum sive modicum [...]existentem inter domum m... et ipsius Alberti domum... avec possibilité d'élever un mur

acte levé par maître Martin à Sion


ACS, Th. 51, n° 149 XIIII Kal. april 1285

Notum..... quod Echange

1/ ego Petrus, filius quondam Willelmi Castein civis Sed. lauda-

tione Raymunde uxoris mee, domum meam cum cameris circum adjacentibus (etc .)... trado et concedo Willelmo de Augusta rectori hospitalis sedun. ... que domus et eius coherencie site sunt in civitate sedun. juxta aquam que dicitur Syuna et juxta magnum pontem ex una parte, et juxta vicum qui tendit versus domum episcopalem ex una parte et versus la Cuva ex altera

- La maison doit un demi castro (bélier châtré) et 6 sols au doyen de Valère dont elle relève en fief

2/ 'Willelmus de Augusta donne en échange :
domum meam quam acquisivi a Warnero quondam marescalco curie
sedun. sitam juxta portam veterem antique civitatis et juxta
domum domini Willelmi senescalci sedun.

ACS, Th. 81 - 9 19 octobre 1285

Petrus de Palatio civ. et canonicus sedun.

du consentement de maitre Martin civ. sed. et d'Uldric de
Gissiney, civ. sed.
accense pour 3 sols par an et 2 den. de service et plait
audit maître Martin

à Johannes dictus Espous, civ. sed.

- unum casale situm Seduni apud Glaviney
- juxta domum ipsius Johahnis
- et juxta domum quondam Petri Malatiria

ABS 164/11 ides de juin 1286


in cymiterio beate Marie ecclesie cathedralis

Petrus de Palacio can. sed. reconnaît tenir en fief plain d'Egidius,
fils de feu Guido de Casuri

domum suam sitam in civitate sedun. in vico prati domini episcopi,
inter domum quondam Aymonis Olivier
et domum quondam Petri Bon


ACS, Th. 62 - 17 12 juillet 1286
ABS 25 - 3, n° 31

- Alwi (Alva Alixa?) de la Porta, relicta Petri Lenzet

- donne à sa fille Agnes
- domum meam de la Cuva
- juxta domum Theodoli a parte superiori
- et juxta domum Perrete dicte Forneri a parte inferiori, vico intermedio

Agnes devra payer les usagia et 4 fichelins de seigle de rente
annuelle à la confrérie du St-Esprit


ABS 32/2/a; folio 5r; Date : 1287, 13 janvier


(voir Grem. 960)
Item laudacio dni P. episcopi sedun. de permutatione domus quam P. Casteins fecit Willermo de Augusta, rectori hospitalis de domo lapidea que quondam fuit Willermi de Sancto Paulo......

Voir texte intégral dans Gremaud 960


ACS, Th. 51, n° 167 V Kal. Julii 1288

Petrus, filius quondam Petri Bynfa civ. sed. vend à Petrus de Monjovet canonicus sed.
quandam domum sitam Seduni
inter domum quam a me acquisivit idem Petrus
et stabulum filii quondam Petri Billonis et ad frontem vie publice

SITTA/ST-PAUL

ABS 25 - 1, folio VIII v, n° 53 II idus augusti 1288

Willermeta, relicta Aymonis Manzon lègue par testament à la
confrérie du St-Esprit une rente de 4 sols

- de domo mea de Seduno sita juxta carreriam tendentem versus
sanctum Paulum
- et juxta domum Pelerini

av 2 /68 1 er février 1289

Le chapitre de Sion concède

pour XII sols de cens .à Aymon de la Chavana
.. grangiam et ortum que jacent
inter et grangiam ipsius Aymonis ex una parte
et domum Johannis de Chamoson fabri ex altera
et viridarium retro dictam grangiam situm
inter viridarium dicti Aymonis ex una parte
et viridarium Petri de Cor ex altera
= précédent

ACS, Th. 65 45 ler février 1289
Le Chapitre concède pour un cens annuel de 12 sols à Aymo de la Chavanna

1/ - grangiam et ortum que jacent
inter grangiam ipsius Aymonis ex una parte
et domum Johannis de Chamoson, fabri, ex altera

2/ - et viridarium retro dictam grangiam situm,
inter viridarium dicti Aymonis ex una parte
- et viridarium Petri de Cor ex altera
Est-ce en ville ?

ACS Th. 51, n° 174 X Kal. octobr. 1290


- Jaquetus, filius quondam Petri Borgeys de Plan Sirro vend pour 20 sols maur.

- à Martin curé de Sion et chanoine

ortum meum et casale situm in civitate sedunensi quod fuit quondam Benedicti Mareschat avi mei, juxta olchiam de la Cleva et juxta carreriam publicam. Igitur usagia dicti orti et appendicis eius in quo moratur Willermeta dicta de Brega, relicta quondam Petri Mareschat fratris dicti patris mei et filii dicti Benedicti. Que usagia Mabilia, relicta Christiani Pontaneri civ. sed. dedit in helemosinam ecclesie sedun. et fiunt in manu dicti magistri Martini dicta usagia; qua pecunia (20 sols du prix de vente ?) soluta etiam in manu Martini de Ansec clerici, procuratoris mei quem constitui super hoc procuratorem pro necessitatibus meis et clamoribus persolvendis. Vendidi ortum predictum et cessi dicta pecunia in debitis meis persolvendis per manum dicti Martini procuratoris mei. Ita tamen quod dicta de Brega habeat usum suum dum vixerit in dicto orto


ACS, Th. 65 - 46 13 janvier 1291

Arembor de Choussua, relicta Aymonis de Prensieres, et son fils Aymo (son autre fils Pierre étant impubère)
donnent en fief pour XVIII sols d'intragium et pour un cens annuel de 3 fichelins

à Jacobus de Planis de Ayent, civ. sed.

medietatem grangie nostre per frestam et usque ad carreriam
publicam, site inter domum nostram et vicum es Panaters

ACS, Th. 51, n° 178 III Kal. Febr. 1291


Helyas de Nas, pelliparius civ. sed. et Ysabella sa femme, et Petrus de Montanna de Nas
vendent à Walther dictus Vernamyesy
leur part de la grange "des Abandonaz" qu'ils avaient achetée de Boson Casteyn

/Rien de plus/

ACS, Th. 75, X Non. junii 1291

Johannes dictus Blechoz, filius quondam Martini, fratris quondam Cristini de Ves barbitonsoris, civ. sed.

fait donation à la confrérie du St-Esprit d'un cens de 2 fichelins de seigle

qu'il assigne

super cameram sitam super operatorium domus quondam Christini barbitonsoris predicti

Au dos : debet modo Perrodus Barber de Palacio videlicet III fich. silig.

ACS, Th. 74, n° 7 II idus juni 1291

4 juin 1291


Anthonius et Martinus, fratres, filii Willermi de Heyson, reconnaissent que leur frère Johannes

- a donné à la confrérie du St-Esprit de Sion une rente annuelle
d'un fichelin de seigle

- assignée super operario suo sito supra Sedunam

- juxta domum quondam Jacobi Barfre et ad frontem vie publice
=précédent

ABS 25 - 3, n° 34 II id. juin 1291


- Anthonius et Martinus [Patronyme ?] frères reconnaissent que leur frère Johannes a légué à la Confrérie du St-Esprit une rente d'un fichelin de seigle

- assignée sur : operario suo sito supra Sedunam, - juxta domum quondam Jacobi Bertie
- et ad frontem vie publice
- qu'ils s'engagent à payer fidèlement


ACS Th. 74, n° 8 VII Idus julii 1291

Notum ... quod cum ego Johannes Blechoz, nepos Christini Barbeyr haberem VI fischilinos siliginis censuales super domo quondam Brune dol Lochiour site supra Sedunam et supra lobiam quandam sitam ibidem contigue, que lobia et casale fuerunt vendita Rodulpho Mistrali laudacione mea pro LXa solidis dicto Rodulpho pro quibus LXa sol. solutis Christino Barbeyr nomine mei. Idem Christinus Barbers assignavit mihi III fischilinos siliginis censuales super domo sua sita in palacio quos tres fischilinos assignavi confratrie Sti Spiritus sedun. et ita non tenentur mihi heredes dicte Brune nisi in III fischilinos siliginis censuales ratione domus dicte Brune cum compensationem habeam aliorum III fischilinorum super camera sive domo dicti Christini Barber avunculi mei.

/Joh. Blechoz donne donc quittance de ces 3 fichelins aux hoirs

de Bruna : c.à.d. Willelmus de Aniveys et Perreta, fille de ladite
Bruna/


ACS, Th. 51, n° 191 VIII kal. maii 1292


Willelmus Mazerens Ruffus, du consentement de Perreta sa femme
vend à Petrus de Monjoveto, can. sed.

- un service et plait à lui dû par les heredes quondam domine
Blanchie
.... de grangia sita juxta bastimentum et juxta domum
quondam Martini de Heremencia

- un autre service-plait que lui devaient les heredes quondam
Albi
" ... de grangia sita inter domum quondam dicti Martini et
grangiam quondam dicte domine Blanchye


ACS, Min. A 3, p. 170 (Maison Ste-Barbe)
(v. 1293)
Extrait de registres
Nota in XXIIIIo folio dicti registri qualiter Reymunda, filia quondan. Willermi dicti Cricho vendidit pro XVIII libr. maur. ei solutis et pro IÏI sol. cens. pro anniversario + P. Crichodi fratris sui
domino Nycolao de Chouson sacerdoti et suis heredibus
domum suam cum pertinentiis universis
- que domus jacet inter domum domini Petri Amieti sacerdotis ex una parte
- et domos dicti Petri fratris dicte venditricis ex altera
- et ad frontem stricti vici ex altera

ACS, Th. 74, n° 9 31 mars 1293


- Willelmus, filius Petri de Cabanna

- vend à Guillot, sartor
- une rente (2 fichelins) qu'il assigne

- super domo mea de Cabanna sita justa domum Johannis Boni Amici et fratrum suorum
- que domus fuit quondam Anthonii de la Chavana

-[Ledit Guilloz donne la moitié de cette rente à la confrérie du St-Esprit et l'autre moitié à la confrérie Ste-Marie]


Au dos, d'une main du XIVe siècle : istud fischilinum siliginis debent Mauricius Crescuel et Perrola de Bornelo eius uxor, super domum eorum.


ABS 127/3 Kal. aprilis 1293

- Acte passé in civitate sedun. ante draperiam Ottonini dicti
Curto mercatoris

- Petrus, nepos quondam Petri dicti Juglar civ. sed.
- Reconnait avoir reçu des bourgeois de Sion 60 livres maur.
et hoc nomine vendicionis soste ballarum

ACS, Th. 65 - 50 8 avril 1293


- Aymo de la Chavanna

- donne en fief pour 20 sols d'intrage et pour 2 fichelins de seigle de rente annuelle

- à Cristinus de Husogny, faber, civ. sed.

- ....... quandam partem grangie mee site extra portam,
que pars jacet juxta aliam partem quam sibi affeudaveram, ab area dicte grangie inferius et ad frontem strate publice.
Omnes vero muri dicte grangie ab area inferius remanent communes, excepta pariete sita ad frontem strate publice


Verger Sous-le-scex


ACS Min A 1 bis, p. 57; 4 id. junii 1293


Notum etc. quod ego Johannes de Martigniaco filius Petri de Vex vendidi et finavi perpetue domino Petro de Leuca sacriste sedun. vilgultum meum quod jacet juxta bastimentum ex parte una et saxum subtus domum vicedogni sedun. ex altera, et juxta terram Billeti cum egressibus .... et omni jure ......

[Petrus de Vex = Petrus Tacco, voir Gremaud 3, p. 122]

ACS, Th. 65 - 51 14 juillet 1293


- L'évêque Boniface inféode (pour 1 livre de poivre, 5 sols)

- à Willermus dictus Cornel, civ. sed.

jussiones civitatis sedun. faciendas et excubiarum et collecturam tallie Pasce de Monte Ordeo recolligere ita quod idem Willermus quandiu vixerit et heredes eius post ipsum debent /esse?/ perpetue de familia nostra et habere victum suum in curia nostra, et eadem immunitate et privilegio debent gaudere quibus gaudent alii familiari nostri de curia nostra antiquitus infeudati. Debent etiam opera curie nostre secundum mandatum nostrum vel mistralis nostri pro posse suo bene facere et omnia bona nostra fideliter custodire.

Item /ledit Cormel reconnaît tenir nomine predicti hominii, un champ in summo cleve de Clevot ?

PRATIFORI

ABS 24 - 1 Die translationis beati Nicholai confessoris, anno domini 1294

Copie (main du XVIIIe) sur papier

Martinus, prévôt du Mont Joux approuve la donationem seu admodiationem faite par le recteur de la maison du St-Bernard (Willelmus d'Ayent)

- à la communitas civium Sed.

- super quodam casali faciendo concedendo seu recipiendo in horto dicte domus de seduno juxta.... /un blanc/ civitatis de Seduno pro una coquina ad opus confratrie dictorum civium


idem précédent:
AGSB (Archives du Grand-Saint-Bernard), n° 1604 (Rectorie de Sion) 20 mai 1294

Le prévôt Martin et le chapitre du GSB
acquiescent à la permission donnée par le chanoine Willincus d'Ayent, recteur de la maison de Sion à la commune de Sion (communitati civium sedunensium)

super quodam casali faciendo concedendo seu recipiendo in orto dicte domus de Seduno pro una coquina ad opus confratrie dictorum civium confirmamus, ratificamus....

Copie d'après archives de la ville de Sion (=ABS)

ACS, Th. 74, n° 12 21 mars 1294

Jordanus de Magy donne à sa femme Anthonia et à sa belle-mère
Béatrice, le 1/3 de son héritage.
En échange, ladite Beatrice donne à Jordanus

- domum suam ... sitam ante domum salteri
- et inter viam publicam
- et grangiam Willermi Dronnyer
/sur la maison est due une rente d'un fichelin à la confrérie
du St-Esprit/

= précédent
ACS, Th. 62 - 21 XII Kal. aprilis 1294

- Jordanus de Magy

- dedit et concessit
- à Anthonia sa femme et à Beatrix mère de ladite Anthonia terciam partem tocius hereditatis sue si elles lui survivent
En échange, sa femme et sa belle-mère lui donnent - domum suam cum omnibus appendiciis et pertinenciis suis - sitam ante domum salteri et - inter viam publicam
- et grangiam Willermi Dronier
Il pourra disposer de la maison après le décès des 2 femmes (s'il leur survit).

Une rente d'un fichelin et 2 sols est due à la confrérie du StEsprit sur cette maison.

ACS, Min. A 3, p. 172 1294

Extrait de registre
Nota in XLIIo folio dicti registri qualiter Antonia filia Uldrici de Varona civ. sed. ..(.vend) à Petrus Regis de Vernamisia escoferio, civ. sed.
totalem domum suam et fratrum suorum cum append... sitam in civitate sedun. juxta domum + Warneri Porter,
et subtus turrim episcopalem
et supra domum Johannis de Cruce


ACS, Th. 51 n° 207 14 septembre 1294


Anthonia, filia quondam Uldrici de Varonna civ. sed.
vend à Petrus Regis de Vernamesia escoferio civ. sed.
totalem domum meam et fratrum meorum cum appendiciis .... sitam in civitate sedun. juxta domum quondam Warneri Porteir
et subtus turrim episcopalem
et supra domum Johannis de Cruce

/Gremaud n° 1044 donne un texte abrégé pour les confronts/

ACS, Th. 51 n° 208 V Kal. déc. 1294


Aymo de Cabanna, civ. sed.
vend à Christinus de Husogny civ. sed. fabro et suis heredibus
..... torcular meum cum suis appendiciis situm extra portam
Strate, juxta grangiam Martini Malnoura et capituli sedunensis
ortos... juxta dictam stratam

/C. de Husogny est, sauf erreur, le fondateur de l'hôpital
S. Georges/

ACS, Th. 74, n° 40 XVII Kal febr. 1295

16 janvier 1295

Arrangement entre

1) - Petrus de Furno de Saleyn et sa femme Nychola, d'une part

2) - et Rodulphus de Sancto - Mauricio, escofferius, civ. sed. d'autre part

- à propos de l'héritage de Johanneta dicta Culeta, défunte épouse dudit Rodulphus

2 laisse à 1 : tous les biens ultra Rodanum

1 cède à 2 : domum que fuit dicte Johannete sitam a la Cuva,
cum suis appendiciis, quam tenet dictus Roletus

- et ortum situm in civitate totalem cum suis appendiciis, qui fuit dicte Johannete, inter domum ou Dar et saxum de Turre et domum maioris de Heremencia


ACS, Th. 11, E n° 87 VIII kal. Febr. 1295

Girardus decanus Valerie,
donne en fief pour 4 sols de cens à
magistro Martino curato et canonico sedun.

... casale nostrum situm retro magnum altare ecclesie inferioris sedun. et juxta cortinam grangie decanatus nostri et ante domum domini Reynaldi de Martigniaco militis, quod casale fuit domini Nycholai de Bagnes etipsum contulerat capitulo et illud casale dimisit nobis dictum capitulum pro nostra voluntate plenarie facienda cum esset de feodo decanatus predicti eo quod retenta dicti census per decennium et dictum usagium nobis solvere recusavit capitulum memoratum

ACS, Th. 40, Z n0 7 [1857] 8 février 1295/ VIII kal mars 1326/17.1.1345


Catalogus instrumentorum ad decanatum Valeriae pertinentium....
conservés aux archives de Valère 1857

Parmi les "Pergamena", rangés par ordre + ou - chronologique

relevons - 1295, 8 février Girard, doyen de Valère concède en. fief au curé de Sion quoddam casale situm retro magnum altare ecclesie inferioris sedunensis (n° 87)

- 1326 VIII kal. mars: Petrus d'Ayent reconnaît du doyen Valère une maison à Sion (n° 88)

- 17 janvier 1345 Perretus Noerent, dictus Messagier reconnaît du doyen de Valère une maison à Sion supra magnum pontem (n° 32)

ACS, Th. 51, n° 210 VII Kal. marcii 1295

Rodulphus, filius quondam Uldrici de Oulons vend à maitre Martin chanoine de Sion
- unam domum sitam apud Malam Curiam
inter domum à la Columbina ex una parte
et domum meam ex altera
et juxta grangiam decanatus

- Item grangiam sitam ante dictam domum
inter ortum meum ex una parte
et domum Jaqueti Bernart et domum heredum quondam Johannis Colet ex altera
et juxta domum hospitalis

ACS, Th. 74, n° 15 17 mars 1295


- Johannes de Randogny, nepos (= ici petit-fils) de Johannes et de Jacoba

en tant qu'exécuteur des hoirs de ladite Jacoba
donne à la confrérie du St-Esprit

- une rente de (3 fichelins post mortem) (2 en vie) à prendre sur le 1/2 muid que doit
- Petrus Amieti sacerdos,

super domo sua ... sita in palacio
juxta domum altaris sancti Johannis Baptiste quam tenent dominus Borcart sacerdos et dominus Johannes de Randogny

ABS 127/4 ides de juin 1295


Bonifacius, évêque, du consentement du chapitre

vend et concède en fief perpétuel pour 80 livres et pour un service annuel de 20 sols maur. aux bourgeois de Sion

Pondus sive lo grant peys ballarum, videlicet unum denarium pro qualibet balla integra et obolum pro dimidia balla sicut hactenus extitit consuetum ...

ACS, Th. 51, n° 213 VIII Kal. julii 1295

Johannes, filius Rodulphi de Bonz, civ. sed. du consentement de sa femme Agnès

vend à Johannes des Plans de Aent civ. sed. et sa femme Agnes - unam domum sitam apud Malacort cum appendiciis suis universis
- juxta domum Benedicit de Malacuria ex una parte
- et juxta ortum Petri des Agietes ex altera

ACS, Th. 51, n° 220 XVI kal. augusti 1296

Johannes, filius Rodulphi de Bonz vend à Johannes des Plans civ. sed. un service de 9 den et 2 sols (plait ?) que ce dernier lui devait
super quadam domo sita a Malacort
- juxta domum Rodulphi de Ruma ex una parte
- et juxta domum Benedicti de Malacort ex altera
- et juxta ortum Petri des Agietes

ABS 33 - 83 VI kal. Febr. 1297

Il y est question de biens achetés en vertu d'un legs en faveur de l'hospitali beate marie virginis infra portam prati episcopalis sedun. sito


ACS, Th. 107/1 (anc. numéro 8512) XI kal. aug. 1297

Burcardus rector altaris sancti Johannis baptiste in ecclesia beati Theodoli

vend (pour son bénéfice) à Johannes de Furno de Grimisua un pré

+ dimidiam domum sitam inter domum Perrete de Mulignon
et domum dicti altaris
et quicquid habebam juris et rationis in dicta domo

/GLARET/
ABS 29 - 1; folio 34 r 13 décembre 1297


Jacques et Jean de Gremisolio vendent à la ville la moitié de la maison de la Sonneri à Sion

que domus sita est juxta domum Rigotel ex una parte
et juxta carreriam tendentem versus macellum usque ad domum quae quondam fuit Perrete Talant, excepta camera quam olim tenebat Bornetus pelliparius

[comparer avec Gremaud, 2, n° 1107]

ANTE GLARETUM
ABS 24 - 2 IIII id. Febr. 1298


Theodolus, Maior de Syrro vend aux bourgeois de Sion
(burgensibus seu civibus)

domum meam sitam Seduni ante glaretum
et juxta domum Willelmi de Salneria
et domum quondam Humberti de Gavio,
et juxta domum Anthonii filii quondam Aydelina

ST-THEODULE/AUTEL(S)

ACS, Th. 104/T.S. 40 In festo apostolorum Symonis et Jude, 1298

Salomea de la Chavana donne pro deo et remedio anime mee et Willermi filii mei/ servitori capelle beati Theodoli duos denarios censuales
Item vendidi et finavi pro IIII sol. maur. mihi solutis domino Willermo de Grimisua rectori dicte capelle 2 den. servicii et 2 sols /que lui doit Reymunda Li Pignyeri de domo sua sita in civitate sedun.

- juxta domum Henrici de Bornuech

- et domum Petri Decor (Detor)

- et ante domum sive stabulum Willelmi de Bluvignoch

- De plus, elle donne au servitori capelle beati Theodoli un cens annuel d'un demi setier de vin sur une vigne à Chadro.

ACS, Th. 51 - 228 II non. nov. 1298


Agnes, filia quondam Petri Melaneis du consentement de son époux Nycholaus

vend à Pe. Dalbes de Hervens civ. sed.

- grangiam meam sitam en Glaviney

- juxta domum Christiani Buschillart ex una parte

- et domum quondam Arnoldi Pastoris ex altera
- et a parte retro juxta virgultum quondam Jacobi de Evians

- Après la clause de garantie de cette vente :
Quod si non possem garentire dictam domum (!) cum eius appendiciis ego et dictus Nycholaus maritus meus assignamus sibi et suis heredibus in garentiam domum meam dicti Nycholai sitam Seduni inter domum a la Charbona et domum Willermi la Larzi
- inter duas carrerias publicas de Mala curia

ACS, Th. 51 - 223 VII kal junii 1298

Bertoldus de Oulons domicellus, civ. sed. vend
à Petrus d'Oulons civ. sed.
grangiam meam sitam en Glaviney

- juxta grangiam a la Marquisa et Anthonii Hubodi canonici sedun.
que fuit eis Visons

- et juxta grangiam olim a la Syuneta
et juxta bastimentum cum cortina, appendiciis..... (etc)

/Cet acte est vidimé en date du IIII des ides de mai 1325/


ACS, Th. 51, n° 232 kal. marcii 1299

Johannes Ruphi Porteret, sartor, du consentement de Jaqueta
sa femme

vend à son consanguineus Petrus de Monasterio, clericus, et sa
femme Agnes
un cens annuel d'un muid de seigle
- que lui devait Nicholaus de Aragnon, clericus
- super domo sua in civitate sedunensi en la Cita
- sub domo domini Willelmi senescalli, militis
- juxta domum quondam Willelmi Gregorii
- et ante et juxta domum Benedicti de Malacuria
- et retro et juxta domum sive casamentum Billon is

- quam domum olim vendidi /Ego Johannes Ruphi/ dicto Nicholao de Aragnon

/Vidimus extrait par Jorius de Planis le 20 juillet 1367, des registres de la chancellerie/

ACS, Th. 107/1, V III Kal. junii 1299

- Aymon de Morestello, domicellus

- vend pour 7 livres et pour 4 deniers de service et 8 deniers
de plait
- à Borcardus, rector altaris scti Johannis baptiste constructi
in ecclesia sancti Theodoli

- grangiam meam sitam juxta bastimentum apud Malam Curiam
- et juxta grangiam liberorum quondam Willermi de Anivesio
- et juxta viam publicam tendentem a porta Malecurie versus pontem situm ante domum Jorii Cordonout
=précédent
ST-THEODULE/AUTEL(S)
ACS, Th. 107/1; V III kal. Junii 1299(?)
- Aymo de Morestello, domicellus, vend pour le prix de 7 livres et
4 deniers annuels de service et 8 de plait
- à Borcardus recteur de l'autel s. Jean Baptiste constructi
in ecclesia Sancti Theodoli
- grangiam meam sitam juxta bastimentum apud Malam curiam
- et juxta grangiam liberorum quondam Willermi de Anivesio
- et iuxto viam publicam tendentem a porta Malecurie versus pontem situm ante domum Jorii Cordonout

ACS, Th. 62 - 23 12 décembre 1299


- Johanneta relicta Johannis de Palatio

- donne à son frère Nycholaus, nunc dyaconus

- medietatem domorum sitarum juxta capellam beati Theodoli cum medietate virgultorum sitorum retro dictam domum, tam ultra bastimentum quam citra

- cum pertinentiis omnibus anterioribus et posterioribus dicte donationis

quam medietatem domorum et virgultorum predictorum michi dedit et legavit in eius ultima voluntate dictus Johannes de Palatio, maritus meus prout in eius testamento continetur

Retour au sommet de la page